ممکن است شما هم در بررسی ترکیبات مواد شوینده و آرایشی خود به نام تری اتانول آمین برخورد کرده باشید اما شاید اطلاعی از ماهیت آن نداشته باشید و ندانید که تری اتانول آمین چیست ؟ این ماده در واقع یک ترکیب شیمیایی است که در ساخت مواد شیمیایی، سموم کشاورزی، شویندهها، پلیمرها و… مورد استفاده قرار میگیرد. قیمت مناسب، عوارض محدود، مزایای بالا و… از جمله دلایلی بوده که سبب شده تا این ماده در صنایع مختلف کاربرد زیادی داشته باشد و به همین جهت سالانه چندین هزار تن از آن تولید میشود. اگر شما هم تمایل دارید تا در رابطه با این ماده اطلاعات بیشتری کسب کنید، بهتر است تا انتهای این متن با ما همراه شوید چرا که قصد داریم آن را به دقت زیر ذرهبین نقد و بررسی خود قرار دهیم.
ماهیت تری اتانول آمین چیست؟
قبل از اینکه بخواهیم به کاربردهای این محصول بپردازیم بهتر است ابتدا با ماهیت آن آشنا شوید و بدانید که تری اتانول آمین چیست و چه مشخصاتی دارد؟ تری اتانول آمین یا ترولامین مادهای منحصربهفرد با فرمول شیمایی C6H15NO3 است. این ماده از واکنش آمونیاک و اتیلن اکسید ساخته میشود که یک بنیان آمین و سه بنیان الکل دارد. تری اتانول آمین به طور کلی بیرنگ است و در دمای اتاق مایع بوده و حالتی روغنی دارد. اما در برخی از نمونهها به دلیل وجود ناخالصیها ممکن است رنگ زردی به خود بگیرد که این موضوع بیشتر در نمونههای صنعتی دیده میشود.
یک موضوع مهم در رابطه با ماهیت این ماده وجود بنیان ازت در مرکز آن است و به همین جهت تا حدوی بوی آمونیاک میدهد. این فاکتور تا حدی مصرفکنندگان را نگران کرده است. به ویژه اینکه گفتههایی پیرامون مضر بودن و حتی سرطانزا بودن این ماده در وبسایتها منتشر شده است. در رابطه با این موضوع باید عنوان کرد که تری اتانول آمین به کار رفته در محصولات شوینده و آرایشی تنها نقشهایی نظیر تثبیتکنندگی و تنظیم PH دارند و به دلیل واکنشهای انجام شده هیچ گونه خطری برای پوست ندارند.
دکتر رومانوفسکی شیمیدان مستقل لوازم آرایشی و بنیانگذار The Beauty Brains در این رابطه میگوید:” تری اتانول آمین به کار رفته در مواد شوینده و آرایشیِ استاندارد، هیچ گونه خطری برای پوست و بدن انسان ندارد و ارتباطی بین سرطان و استفاده طولانی مدت از این محصولات گزارش نشده است. البته این موضوع به شرطی است که دوز آن از 5% تجاوز نکند.” این مطلب تا حدود زیادی میتواند شایعات مختلف پیرامون ماهیت تری اتانول آمین و عوارض آن را بی اعتبار سازد و به نگرانی مصرفکنندگان پایان دهد.
نقش تری اتانول آمین در مواد شوینده
یکی از مهمترین کاربردهای تری اتانول آمین، استفاده از آن در فرمول مایع ظرفشویی و سایر مواد شوینده است. این ماده میتواند نقشهای بسیار موثری در فرآیند تولید مواد شوینده یا حتی کرمهای آرایشی داشته باشد و کیفیت نهایی محصول را بهبود بخشد. به طور کلی نقشهای این ماده در مواد شوینده شامل چهار نقش تثبیتسازی، تنظیم PH ، ثبات امولسیونها و ضخیمسازی است. در ادامه هر یک از این نقشها را به دقت شرح دادهایم.
تنظیم PH
در فرمول تولید مایع ظرفشویی و سایر مواد شوینده و آرایشی، ترکیبات اسیدی و قلیایی مختلفی وجود دارد. برخورد برخی از این مواد به پوست انسان میتواند سبب بروز خسارتهای جبران ناپذیری شود. تری اتانول آمین مادهای است که مانع از این مشکل میشود و خاصیت اسیدی و بازی را خنثی کرده و به تنظیم PH کمک میکند.
ثبات امولیسیونها
امولسیونها دستهای دیگر از مواد موجود در فرمول ساخت مایع ظرفشویی هستند. این مواد عموماً چگالی و ساختار مختلفی دارند و با یکدیگر ترکیب نمیشوند. تری اتانول آمین مادهای است که کمک میکند تا این مواد به خوبی با یکدیگر ترکیب شوند و ثبات لازم را در محصول نهایی داشته باشند.
ضخیمکنندگی
این خاصیت را میتوان بیشتر در ساخت کرمهای آرایشی و بهداشتی مشاهده کرد اما در تعداد مشخصی از مواد شوینده هم دیده میشود. این خاصیت کمک میکند تا ترکیب نهایی ضخامت بهتری داشته باشد و به شیوهای مناسبتر بر روی پوست بدن قرار گیرد. این موضوع تاثیر زیادی در استفاده از این محصولات دارد.
تثبیتکنندگی
یکی دیگر از مهمترین مزایای تری اتانول آمین خاصیت تثبیتکنندگی آن است که موجب میشود تا ترکیبات به کار رفته در یک محلول ساختار خود را حفظ کنند و در کنار سایر مواد و ترکیبات دیگر، ثبات کافی داشته باشند. این موضوع به استفاده بهتر از محصولات ساخته شده با آن کمک میکند.
این موارد مشروحی از نقشهایی بود که تری اتانول آمین میتواند در ساخت محصولات مختلف ایفا کند. بیشتر افرادی که از ماهیت این ماده خبر دارند و میدانند که تری اتانول آمین چیست، تصور میکنند که این چهار مورد تنها کاربردهای این محصول است اما باید عنوان کرد که دامنه کاربردهای این ماده بسیار بیشتر است. تری اتانول آمین میتواند به عنوان نرمکننده پوست و مو، سورفاکتانت، نگهدارنده و تافت مو، مواد شوینده یا لایهبردار میوه و سبزیجات، ژلهای تجاری، چسبهای مخصوص بستهبندی و… مورد استفاده قرار بگیرد. مجموع این موارد سبب شده است تا این محصول بازار بسیار وسیعی داشته باشد و طیف زیادی از صنایع را در برگیرد. نمایندگان آرتاشویان که اقدام به راهاندازی خط تولید مواد شوینده کردهاند هم در کنار این صنایع قرار میگیرند.
مزایا و معایب استفاده از تری اتانول آمین
بدیهی است که هر ماده متناسب با مزایایی که دارد، معایب مختلفی را هم در بطن خود دارد و تری اتانول آمین هم از این قاعده مستثنی نیست. اما با این وجود مزایای این محصول در مقایسه با معایب آن بسیار بیشتر است و همین مورد هم سبب شده تا در طیف وسیعی از صنایع مورد استفاده قرار گیرد. از جمله مهمترین مزیتهای این ماده میتوان به چهار خاصیت تثبیتسازی، تنظیم PH ، ثبات امولسیونها و ضخیمسازی اشاره نمود که در کمتر مادهای میتوان آنها را در کنار یکدیگر یافت. از طرفی این ماده در برخی از مواد دارویی نظیر ترولامین سالیسیلات مورد استفاده قرار میگیرد که به ساخت بهینهتر دارو کمک میکند. قیمت مناسب، تولید فراوان، در دسترس بودن و عوارض جانبی پایین از دیگر مزایای اقتصادی این محصول است که موجب شده به سادگی در صنایع مختلف نفوذ کند.
البته در کنار این مزایا، معایبی هم برای این محصول وجود دارد، که از جمله آن میتوان به ایجاد حساسیت یا آکنه اشاره نمود. البته این مشکلات در رابطه با موادی همچون بنزوفنون، پترولاتوم، بوتیلن گلیکول، پارابنها و… هم وجود دارد و نمیتوان آنها را از فرمول مایع ظرفشویی، پمادهای دارویی و بهداشتی، کرمهای ضد آفتاب، مواد شوینده و… حذف نمود بلکه میبایست با دوز مناسب استفاده شود. این دوز در رابطه با تری اتانول آمین 5 درصد است و نباید در محصولات استاندارد از این میزان بیشتر شود.
مهرآسا شیمی