بالن آزمایشگاهی چیست؟
بالن آزمایشگاهی یک ظرف شیشه ای گلابی شکل است که سطح مقطعی دایره ای شکل، مخزنی گرد و گردنی بلند و نسبتاً باریک دارد. به بالن های آزمایشگاهی اصطلاحاً فلاسک نیز گفته می‌شود. این ظروف از جنس شیشه بوروسیلیکات نشکن (پیرکس) یا پلاستیک و در انواع شفاف و رنگی ساخته می‌شوند.
بالن های آزمایشگاهی از نظر شکل ظاهری و نوع کاربردها تا حدودی با هم تفاوت دارند و از این رو در انواع مختلف تولید شده‌اند. به عنوان مثال برای آزمایشگاه هایی کاربرد دارد که می‌خواهند از آن برای ساخت محلول‌ها، رقیق کردن مایعات غلیظ، عملیات تقطیر و مواردی از این دست استفاده کنند. حجم بالن های آزمایشگاهی روی بدنه آنها درج شده و یک خط نشانه برای علامت گذاری به حجم رسیدن محلول داخل بالن، روی گردن یا بدنه آنها مشخص شده است.
انواع بالن آزمایشگاهی
همان طور که پیش‌تر توضیح دادیم، بالن های آزمایشگاهی از نظر شکل ظاهری با هم تفاوت دارند و همین موضوع باعث شده که کاربردهای مختلفی هم داشته باشند.
انواع رایج بالن های آزمایشگاهی عبارتند از بالن ته گرد (حرارتی)، بالن ته صاف، بالن آزمایشگاهی خلأ (بالن تقطیر)، بالن اشلنک، بالن کجلدال و بالن ژوژه. بالن ژوژه پرکاربردترین و شناخته شده‌ترین نوع بالن آزمایشگاهی است که اغلب ما از دوران دبیرستان و آزمایشگاه شیمی مدرسه با آن آشنا شده‌ایم.
مهم‌ترین کاربردهای انواع بالن های آزمایشگاهی
مهم‌ترین کاربرد انواع بالن های آزمایشگاهی ساخت محلول‌ها و حل کردن مواد در این بالن‌ها است. در ادامه ضمن معرفی هر کدام از بالن‌ها، به توضیح کاربردهای آنها می‌پردازیم:
✔ بالن ته گرد
ابتدایی ترین و رایج ترین نوع بالن آزمایشگاهی، بالن ته گرد است. این بالن‌ها چون سطح مقطع ندارند و کاملاً ته گرد هستند، برای ترکیب کردن مواد در مقابل حرارت و انتقال یکنواخت حرارت به همه نقاط ظرف، یک گزینه ایده‌آل محسوب می شوند. به علاوه، جنس آنها نشکن است و نسبت به نوسان دما و حرارت مقاوم هستند. این بالن‌ها به راحتی شکسته یا خرد نمی‌شوند!
کاربردهای بالن ته گرد
از بالن آزمایشگاهی ته گرد برای حرارت دادن مایعات و محلول‌ها، انجام واکنش های شیمیایی که به گرما نیاز دارند و نگهداری از انواع محلول‌ها استفاده می‌شود.
✔ بالن ژوژه (بالن حجمی)
یکی از مهم‌ترین انواع بالن های آزمایشگاهی، بالن ژوژه (بالن حجمی) است. بالن حجمی برخلاف بالن ته گرد، سطح مقطعی صاف و تخت دارد و گردن آن مدرج است. با توجه به جنس آن متفاوت است و معمولاً بالن های شیشه‌ای پیرکس قیمت بالاتری دارند. از انواع بالن ژوژه برای ساخت محلول های با غلظت معین استفاده می‌شود. این بالن‌ها در مقایسه با سایر انواع بالن های آزمایشگاهی، دقت اندازه گیری بالاتری دارند.
کاربردهای بالن ژوژه
از بالن ژوژه یا بالن حجمی برای محلول سازی با غلظت معین، رقیق کردن محلول‌ها، به حجم رساندن و نگهداری آنها در درجه حرارت خاص استفاده می‌شود.
✔ بالن ته صاف
دسته بعدی بالن های ته صاف هستند. این بالن‌ها به ندرت روی حرارت استفاده می‌شوند، چون پخش گرما در آنها یکسان نیست و پس از چند دقیقه در اثر بالا رفتن حرارت در کف ظرف دچار شکستگی می‌شوند. اما برای نگهداری و تهیه محلول‌ها در شرایط نرمال آزمایشگاهی به طور گسترده استفاده می‌شوند.
کاربردهای بالن ته صاف
از بالن ته صاف برای ترکیب مواد با هم و انجام واکنش های شیمیایی، نگهداری محلول‌ها و رقیق کردن محلول های غلیظ استفاده می‌شود.
✔ بالن خلأ
شکل ظاهری بالن های خلأ مقداری با بالن های عادی تفاوت دارد. این بالن‌ها دارای یک لوله جانبی هستند که برای ورود گاز به داخل بالن یا خروج بخار و گاز ناشی از ترکیبات شیمیایی از داخل بالن طراحی شده‌اند. بالن خلأ برای انجام آزمایش هایی ساخته شده که نیاز به تفکیک و شناسایی گازها یا تقطیر آنها وجود دارد. بالن‌های تقطیر از جنس شیشه بروسیلیکات ساخته می‌شوند و می‌توانند دمای تا ۴۰۰ درجه سانتیگراد را تحمل کنند.
کاربردهای بالن خلأ
از بالن تقطیر برای جدا کردن دو مایع با نقطه جوش متفاوت، تهیه آب مقطر، دی‌اکسید کربن، هیدروژن، کلر، اکسید گوگرد، تهیه اتیلن و تهیه گازهای استیلن استفاده می‌شود.
همین حالا جهت مشاوره رایگان، اطلاع از قیمت و مشخصات فنی محصولات با کارشناسان مهر آسا شیمی تماس بگیرید.
