ادتا چیست؟
اتیلن دی آمین تترا استیک اسید که به صورت اختصار آن را EDTA می نامند یک عامل کیلیک کننده است که برای سمیت ناشی از فلزات سنگین به کار می رود. EDTA حلالیت خوبی در آب دارد و بدون رنگ است و به صورت ادتا 2 سدیم و ادتا 4 سدیم وجود دارد. در صنایع مختلف از جمله آرایشی و بهداشتی، غذایی و کاربردهای آزمایشگاهی از این ماده برای حذف یون های سمی استفاده می کنند. اولین سنتز این محصول در اواسط سال 1930 برای اهداف دارویی و غیر دارویی انجام شد.
ادتا 2 سدیم چیست؟
ادتا 2 سدیم (Disodium EDTA) یا اتیلن دی آمین تترا استیک اسید (Ethylenediaminetetraacetic acid) ماده ای از خانواده آمینوپلی کربوکسیلیک اسیدهاست. جز ترکیبات کلاته کننده قرار می گیرد و می تواند یون های فلزی مانند کلسیم را کمپلکس کند. به همین دلیل در شوینده ها و فرایندهای تصفیه آب استفاده می شود.
فرمول شیمیایی : C10H14N2Na2O8
وزن مولکولی : 336.21 g/mol
سنتز ادتا :
تولید این محصول از واکنش اتیلن دی آمین و کلرو دی استیک اسید توسط موس انجام شد. امروزه ادتا از واکنش اتیلن دی آمین، فرمالدهید و Sodium cyanide سنتز میشود. این مسیر منجر به تولید نمک سدیم شده که در مرحله بعدی تبدیل به اسید میشود. فرآیند مذکور سالانه برای تولید 80 هزار تن از این ترکیب مورد استفاده قرار می گیرد.
کاربردهای ادتا :
این محصول در انواع 2 سدیم و 4 سدیم مورد استفاده قرار میگیرد. مورد عمده مصرف ادتا 2 سدیم در پاکسازی یون های فلزی موجود در محلول هاست. در صنعت نساجی ضمن گرفتن یون ها، از ایجاد ناخالصی در رنگ های سنتز شده جلوگیری کرده و مانع از تغییر رنگ آنها میشود. در صنعت خمیر و کاغذ از عملکرد یون های فلزی به خصوص از (Mn(II خودداری کرده و با مهار آنها کاتالیز نامتناسب هیدروژن پر اکساید (که به عنوان سفید کننده فاقد کلر شناخته میشود) را متوقف میکند. به علل مشابه به برخی مواد غذایی افزوده می شود تا مدت نگهداری آنها را افزایش دهد.
رفع سختی آب
یون های کلسیم و منیزیم موجود در آب باعث سختی آن می شوند، رسوب این یون ها چه در بدن و چه در تجهیزات مختلف باعث به وجود آمدن مشکلات عدیده ای می شود، یکی از راه های از بین بردن این سختی استفاده از EDTA است. در حضور این ترکیب یون های فلزی رسوب می کنند به همین دلیل در اکثر شوینده ها از این ماده استفاده می شود. با کمک این ماده یون هایی مانند کلسیم و منیزیم غیر فعال می شوند و آب نرم می گردد. علاوه بر این ماده ی فوق با کمپلکس نمودن یون های فلزی ناخالص موجود در آب، از خوردگی تجهیزات نیز جلوگیری به عمل خواهد آورد. محصول فوق برای حذف هیدروژن سولفید از جریان گاز نیز مورد استفاده قرار می گیرد. در این تبدیل هیدروژن سولفید به عنصر گوگرد اکسید می شود:
H2S +2[Fe(EDTA)]− → 2[Fe(EDTA)]2-+ 2H++ S
محصول فوق در جداسازی فلزات لانتانید توسط کروماتوگرافی تبادل یونی نیز کاربرد دارد. تبادل یونی امروزه به عنوان تنها روش ایجاد لانتانیدها با درصد خلوص بالاست.
همین حالا جهت مشاوره رایگان، اطلاع از قیمت و مشخصات فنی محصولات با کارشناسان مهر آسا شیمی تماس بگیرید.
