اگر فیلم باشگاه مشت‌زنی را دیده باشید، حتما سکانس‌هایی که تایلر دردن روش‌های ساخت صابون را نشان می‌داد، به خاطر دارید. در این مقاله می‌خواهیم روش ساخت صابون گلیسیرین در خانه را به شما یاد دهیم تا همانند تایلر صابون خانگی خود را بسازید.
البته این روشی که به شما خواهیم یاد داد از فیلم آسان‌تر است. چون در این روش از قلیا استفاده نمی‌کنیم. ابتدا صابون گلیسیرین را تعریف می‌کنیم، سپس مواد لازم برای تهیه صابون گلیسیرین، روش و فرمول ساخت و فواید صابون گلیسیرین را شرح می‌دهیم.
صابون گلیسیرین چیست؟
گلیسیرین که در برچسب مواد تشکیل‌دهنده محصولات بهداشتی با نام گلیسرول درج می‌شود. گلیسرول مایعی غیرسمی، بدون بو و رنگ است که در محصولات بهداشتی و دارویی کاربردهای زیادی دارد. در واقع گلیسیرین نوعی رطوبت‌دهنده است که باعث حفظ رطوبت در پوست و مو می‌شود.
گلیسیرین در طبیعت به صورت روغن‌های گیاهی در نارگیل، کانولا، ذرت، نخل و سویا وجود دارد. همچنین به‌صورت مصنوعی هم گلیسیرین را می‌توان از تقطیر نفت یا در فرایند صابونی به‌دست آورد.
ریشه استفاده از گلیسیرین به‌عنوان مرطوب‌کننده در محصولات بهداشتی هم به قرن نوزدهم برمی گردد. ولی اولین بار یک شیمی‌دان سوئدی به‌طور تصادفی با گرم‌کردن روغن زیتون، گلیسیرین را کشف کرد.
مواد اولیه برای ساخت صابون گلیسیرین
به‌طور کلی صابون گلیسیرین از روغن، آب، قلیاب، گلیسیرین، شکر، روزین، اسید استئاریک و نگهدارنده تشکیل شده است که مرحله به مرحله اجزای آن را توضیح می‌دهیم.
انتخاب روغن؛ مرحله‌ای برای حل کردن کریستال‌های صابون
به‌دلیل این که از حلال‌ها برای حل‌کردن کریستال‌های صابون استفاده می‌کنیم، بنابراین، بهتر است از حلال‌هایی استفاده کنیم که باعث شود صابون‌های سخت‌تری با آنها بسازیم.
اکثر روغن‌هایی مانند زیتون، نارگیل، پیه که در دمای اتاق جامد هستند، می‌توانند گزینه خوبی برای ساخت یک صابون گلیسیرین سخت محسوب شوند. با این وجود روغن زیتون را پیشنهاد نمی‌کنیم، چون فرایند سخت‌شدن در صابون با زیتون زمان برتر از بقیه روغن‌ها است. اگر دوست دارید صابون مد نظرتان شفاف باشد، پس بهتر است از روغن نارگیل استفاده کنید. همچنین روغن نارگیل باعث افزایش کف در صابون می‌شود.
انتخاب قلیا؛ تکمیل کننده فرایند صابونی شدن
در ساخت تمام صابون‌ها به‌طور معمول از قلیاهایی مانند سدیم هیدروکسید و پتاسیم هیدروکسید استفاده می‌کنند. با‌این حال پتاسیم هیدروکسید برای ساخت صابون‌های مایع و سدیم هیدروکسید برای ساخت صابون‌های جامد بیشتر به‌کار می‌رود. در واقع از قلیا برای انجام فرایند صابونی استفاده می‌شود؛ فرایند صابونی، فرایندی است که در آن روغن‌ها و لیپیدها با یکدیگر توسط قلیا ترکیب و در نهایت به یک قالب صابون تبدیل می‌شود.
آب؛ حلال قلیا برای آغاز واکنش
از آب برای حل‌کردن قلیای سدیم هیدروکسید استفاده می‌کنند تا با روغن واکنش دهد و فرایند صابونی را آغاز کند. تبخیر‌شدن آب هم باعث تولید قالب‌های صابون با‌دوام‌تر و ماندگارتر می‌شود.
الکل؛ ماده‌ای برای شفاف‌سازی صابون
برای این‌که صابون مد‌نظر ما شفاف شود، به گلیسیرین و اتانول نیاز داریم. علاوه‌بر این الکل، قلیاهای حل نشده‌ای که در فرایند صابونی ممکن است ایجاد شوند و برای پوست مضر هستند را از بین می‌برد.
گلیسیرین؛ ترکیبی مرطوب‌کننده در صابون
گلیسیرین یا گلیسرول یک جزء طبیعی از تری گلیسریدها محسوب می‌شود که ماده‌ای بی‌رنگ و بی‌بو است. از گلیسیرین به‌عنوان مرطوب‌کننده استفاده می‌کنند. در‌واقع گلیسیرین محصول جانبی فرایند تولید صابون محسوب می‌شود. در ابتدا گلیسیرین را فقط از فرایند صابونی تولید می‌کردند. ولی بعدها متوجه شدند که گلیسیرین را می‌توانند از طریق روغن‌های گیاهی و حیوانی به‌دست آورند.
شکر؛ افزایش‌دهنده سرعت امولسیون شدن
شکر سرعت امولسیونی‌شدن، صابونی‌‌شدن و تشکیل کف را افزایش می‌دهد. علاوه‌بر این بر کشش سطحی آب تاثیر می‌گذارد. به‌طوری که باعث افزایش فاصله مولکول‌های آب و کاهش تعامل آنها با یکدیگر می‌شود. به‌همین دلیل باعث کاهش کشش سطحی می‌شود.
رزین؛ افزایش‌دهنده کف صابون
کریستال‌های رزین طبیعی کاج یا صمغ رزین به‌عنوان افزایش‌دهنده کف در صابون‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
اسید استئاریک؛ عامل سفت‌کننده صابون
اسید استئاریک یک عامل سفت کننده در تولید صابون به‌شمار می‌آید و باعث می‌شود صابون حین استفاده نرم و لطیف به‌نظر آید.
نگهدارنده؛ جلوگیری‌کننده از رشد باکتری و قارچ
نگهدارنده‌ها در محصولات بهداشتی مانند لوسیون و صابون از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها جلوگیری می‌کنند و باعث افزایش عمر صابون می‌شوند.
روش و فرمول ساخت صابون گلیسیرین
روش ذوب و ریخت صابون برای درست‌کردن صابون گلیسیرینه می‌تواند گزینه خوبی برای افراد مبتدی باشد؛ زیرا در این روش دیگر لازم نیست با قلیا کار کنید. در‌عوض یک سری قالب‌های از پیش‌آماده‌ای از گلیسیرین را تهیه می‌کنید که فرایند صابونی در آنها انجام شده است. البته ابتدا باید مواد لازم را تهیه کنید. در ادامه مواد لازم برای ساخت صابون گلیسیرین در خانه را شرح خواهیم داد.
مواد لازم برای ساخت صابون گلیسیرین
شما در این روش باید روغن، اتانول و گلیسیرین‌های صابونی‌شده، کاردک سیلیکونی، تخته، ظرف شیشه‌ای، پارچ غیر‌فلزی، ترازو و مایکروویو را نیاز دارید.
- روغن و اسانس مورد نظرتان را می‌توانید از بین روغن گل سرخ لیمو، روغن گل رز، روغن اسطوخودوس، روغن نعناع یا هر نوع روغنی که خوش‌بو محسوب می‌شود، انتخاب کنید.
- گلیسیرین را می‌توانید از فروشگاه‌های صنایع دستی تهیه کنید.
- الکل‌هایی مانند اتانول را می‌توانید از داروخانه تهیه کنید و مقداری از آن را در یک بطری اسپری بریزید.
مقدار مواد لازم برای ساخت صابون گلیسیرین
برای تهیه صابون گلیسیرین از ابتدا (که شامل ساخت پایه صابون گلیسیرین به صورت کامل است)، می‌توانید از دستورالعمل و مواد زیر استفاده کنید. این دستور برای تهیه حدود ۱ کیلوگرم صابون طراحی شده است:
| ماده لازم | مقدار | توضیحات |
| روغن (مانند روغن نارگیل یا روغن پالم) | 300 گرم | این روغن‌ها پایه صلبی برای صابون فراهم می‌کنند |
| آب | 380 گرم | به عنوان حلال برای قلیاب استفاده می‌شود |
| قلیاب (هیدروکسید سدیم) | 125 گرم | برای عمل آوری روغن‌ها و تبدیل آنها به صابون به کار می‌رود |
| گلیسیرین | 100 گرم | برای افزودن خواص مرطوب‌کنندگی به صابون |
| شکر | 50 گرم | برای افزایش شفافیت صابون |
| روزین (اختیاری) | 50 گرم | برای بهبود کف کردن و افزایش سختی صابون |
| اسید استئاریک | 50 گرم | برای سخت کردن صابون و بهبود بافت |
| نگهدارنده (اختیاری) | مقدار مناسب | برای افزایش ماندگاری صابون |
حالا که با مواد اولیه و مقادیر لازم آن ها آشنا شدیم، در ادامه همراه ما باشید تا روش ساخت صابون دست ساز خانگی را بیاموزید.
شست‌وشو و ضدعفونی
ابتدا باید قالب‌ها، کاردک و ظروف پلاستیکی یا شیشه‌ای را با آب گرم و صابون بشویید و سپس آنها را خشک کنید.
برای جلوگیری از آلودگی محیط کار خود را را ضدعفونی کنید. برای ضدعفونی بهتر است از اسپری محلول سفید‌کننده 5 درصد محل کار موردنظر خود را تمیز کنید.
اندازه‌گیری مقدار روغن معطر
در ظرف شیشه‌ای روغن معطر یا اسانس بریزید سپس آن را روی ترازو قرار دهید و آن را اندازه‌گیری کنید. دقت کنید، مقدار روغن در ترازو باید 14 گرم باشد.
آماده‌کردن گلیسیرین
گلیسیرین‌ها را از بسته‌بندی خارج کنید و روی تخته قرار دهید و گلیسیرین را به مکعب‌های 1 تا 2.5 سانتی‌متری برش دهید. سپس آنها را درون پارچی بریزید و در ترازو اندازه‌گیری کنید که ترازو مقدار پارچ را باید 454 گرم نشان دهد.
ذوب گلیسیرین
حالا پارچ را درون مایکروویو قرار دهید و آن را مدت یک دقیقه حرارت دهید. سپس پارچ را از مایکروویو خارج کنید. در صورتی که گلیسیرین هنوز به‌طور کامل ذوب نشده بود، دوباره پارچ را در فواصل 20 ثانیه‌ای در مایکروویو حرارت دهید و هم بزنید تا بیشتر گلیسیرین به‌طور کامل ذوب شود. فقط دقت کنید پارچ بعد از حرارت بسیار داغ خواهد بود. بنابراین، برای پارچ را به‌وسیله یک دستکش یا دستگیره از مایکروویو خارج کنید تا دستتان نسوزد.
اگر پارچ درون مایکروویو حین حرارت شروع به کف‌کردن کرد، مایکروویو را خاموش کنید و پارچ را از آن دربیاورید و پارچ را هم بزنید تا فرایند ذوب بهتر انجام شود.
اضافه‌کردن روغن معطر
در‌صورت داشتن دماسنج دمای پارچ را با آن اندازه‌گیری کنید، دمای موردنظر پارچ باید بین 60 تا 65 درجه سانتیگراد باشد. حالا روغن معطر را به پارچ اضافه کنید و خوب هم بزنید.
آماده‌سازی قالب و ریختن گلیسیرین در قالب
حالا گلیسیرین را درون قالب سیلیکونی به آرامی تا لبه قالب بریزید تا حباب‌ها به حداقل برساند. برای از بین‌بردن حباب‌ها چند‌بار با اسپری الکلی به قالب سیلیکونی اسپری بزنید ، فقط دقت کنید خیلی هم نباید اسپری نزنید، چون با اسپری زیاد گلیسیرین ممکن است کف کند.
خنک‌کردن و باز کردن قالب‌ها
قالب‌ها را به‌مدت 24 ساعت در بیرون بگذارید تا خنک شوند. پس از 24 ساعت، به‌آرامی کناره‌های قالب صابون را بکشید تا صابون از قالب جدا شود.
فروش و توزیع انواع مواد شیمیایی در مهرآسا شیمی
جهت دریافت مشاوره همین حالا با ما تماس بگیرید.
صابون گلیسیرین چه فوایدی دارد؟
صابون‌های گلیسیرین چون یک مرطوب‌کننده با Ph پایین محسوب می‌شوند، به‌همین دلیل در‌اثر شستن رطوبت بیشتری را نسبت صابون‌های دیگر به پوست می‌ر‌سانند. علاوه‌بر این، نسبت به صابون‌های سنتی دیرتر خشک می‌شوند. به‌همین خاطر به پوست اجازه می‌دهند تا بیشتر رطوبت طبیعی خود را حفظ کنند و دیرتر خشک شوند.
علاوه‌بر این، گلیسیرین این قابلیت را دارد تا پوست را بدون آن که منافذش را ببندد، تمیز کند. به‌همین دلیل باعث می‌شود به‌آسانی به درون منافذ پوست نفوذ کند و باعث شادابی، جوانی و لطافت پوست شود.
صابون گلیسیرین برای افرادی که شامل موارد زیر می‌شوند، فواید ویژه‌ای دارد.
- آکنه
- درماتیت (اگزما)
- پوست خشک
- پسوریازیس
- آکنه روزاسه
چون در این عارضه‌ها پوست رطوبت کافی را در خود ندارد، به‌همین دلیل صابون‌های گلیسیرین با جبران رطوبت پوست به این عارضه‌ها کمک زیادی می‌کند.
علاوه‌بر این گلیسیرین غیرسمی و دوست‌دار محیط زیست در‌نظر گرفته می‌شود. همچنین صابون گلیسیرین طبیعی هایپوآلرژنیک است. یعنی هیچ‌گونه واکنش آلرژیکی را در فرد ایجاد نمی‌کند.
نتیجه‌گیری
قدمت استفاده از صابون گلیسیرین به قرن نوزدهم برمی‌گردد. با‌این وجود در گذر زمان فرمولاسیون‌های جدیدی در صابون گلیسیرین ایجاد شده است، به‌طوری که صابون‌های گلیسیرین نسبت به زمان‌های قدیم دیرتر خشک می‌شوند و لطافت خود را بیشتر در گذر زمان حفظ می‌کنند. همچنین ساخت صابون گلیسیرین در این روش جزو ایمن‌ترین روش‌های ساخت صابون محسوب می‌شود. اگر سوالی راجع‌به صابون گلیسیرین داشتید، با کارشناسان ما در‌میان بگذارید.
منابع: candlescience ، tomsofmaine
مهر آسا شیمی