آب اکسیژنه یک نوع آب است که در طی فرآیند بستهبندی کردن یا بطریسازی به آن اکسیژن اضافه میشود. ادعا شده که اکسیژن اضافه شده فوایدی برای سلامتی از جمله کمک به ریکاوری در ورزش و دفع سموم از بدن دارد. آب اکسیژنه کم کالری است و حاوی مواد مغذی قابل توجه نیست. مدلهای مختلفی از آب اکسيژنه در دسترس هستند که برخی از آن ها حاوی مواد اضافی مانند کافئین، الکترولیتها، عصاره شاهدانه و شیرین کنندهها هستند. در این مقاله تمام آنچه را که باید در مورد تهیه آب اکسیژنه بدانید را به شما میگویيم.
معرفی آب اکسیژنه
مطالعات روی آب اکسیژنه محدود است، برخی پیشنهاد میکنند که ممکن است فوایدی داشته باشد. ممکن است پاکسازی بدن از اسيد لاکتيک را بهبود بخشد. در طول ورزش با شدت متوسط تا زیاد که بیش از 10 ثانیه طول میکشد، بدن شما لاکتات را تولید میکند.
همانطور که لاکتات تجمع مییابد، اسیدیته ماهیچه ها افزایش مییابد و اگر کنترل نشود میتواند باعث خستگی عضلانی شود. بنابراین، پاکسازی لاکتات و اسیدیته عضلانی در طول ورزش های مداوم مهم است.
مطالعهای بر روی 25 دونده آموزش دیده نشان داد که پاکسازی لاکتات پس از ورزش در افرادی که در طول تمرین آب اکسیژنه مصرف میکردند، بهبود یافته است. با این حال، هیچ پیشرفت دیگری در عملکرد ورزش آنها مشاهده نشد.
با توجه به اینکه این تنها یک مطالعه است، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است. پس، اگر یک ورزشکار استقامتی سطح بالا هستید، آب اکسیژنه ارزش امتحان کردن را دارد.
آب اکسيژنه میتواند به شما در رفع نیازهای هیدراتاسیون کمک کند. یک قانون کلی رایج در مورد آب نوشیدن، مصرف حداقل هشت لیوان حدود 2 لیتر آب در روز است. بدن هر يک از ما حدود 60 درصد آب در خود دارد. هیدراتاسیون يا هيدراته شدن بدن به ميزان کافی برای فرآیندهای مختلف، از جمله تنظیم دما، حفظ فشار خون و عملکرد مناسب مغز مهم است. گنجاندن آب اکسیژنه به عنوان بخشی از مایعات مصرفی روزانه می تواند به رفع نیازهای شما کمک کند.
طرز تهیه آب اکسیژنه در خانه
با استفاده از مواد شيميايی اوليه میتوان در خانه با روش های مختلف آب اکسيژنه را توليد کرد. در ادامه به بررسي ساده ترين روشهای تهیه آب اکسیژنه در منزل میپردازيم.
روش اول؛ با استفاده از باريم پراکسيد
در اين روش از باريم پراکسيد و جوهر گوگرد (اسيد سولفوريک) براي تهیه آب اکسیژنه استفاده مي شود. ابتدا مقدار 30 گرم از ماده باريم پر اکسيد را درون يک بشر می ريزيم. کم کم به آن آب اضافه مي کنيم تا تبديل به يک مادهي خميري شود. سپس در مقداري اسيد سولفوريک در يک ارلن قرار میدهيم و آن را با باريم پراکسيد مخلوط میکنيم. در نهايت رسوب به دست آمده را صاف میکنيم تا آب اکسيژنه توليد شود.
روش دوم؛ سدیم دی هیدروژن ارتو فسفات
در اين روش هيدروژن فسفات و سود پرک را ترکيب مي کنيم تا آب اکسيژنه توليد شود. ابتدا مقدار 5 گرم از سود یا سديم هيدروکسيد را در يک ظرف مي ريزيم و 40 ميلی ليتر آب مقطر را به آن اضافه کنيم. مخلوط حاصل را داخل حمام آب قرار میدهيم و به هم ميزنيم. در اين مرحله ماده هيدروژن فسفات تشکيل میشود. پس از آن 1.2 گرم پودر سدیم پراکسید را به مخلوط حاصل اضافه کنیم. در نهايت در دمای منفی یک درجه زیر صفر آب اکسیژنه تولید میشود.
روش سوم؛ با استفاده از سديم پر اکسيد
در اين روش از سديم پر اکسيد و اسيد فسفريک براي تهیه آب اکسیژنه استفاده مي شود. ابتدا در يک لوله آزمايش 10 میلی لیتر اسید فسفریک میريزيم. سپس لوله آزمايش را در ظرف يخ میگذاريم و به آن سديم پر اکسيد اضافه میکنيم تا آب اکسيژنه توليد شود.
روش چهارم؛ با گاز کربن دی اکسيد
در اين روش در يک ارلن 10 گرم باریم پراکسید میریزیم، سپس ارلن را در يک حمام در آب یخ قرار میدهیم. سپس مقداری گاز کربن دی اکسيد به آن اضافه میکنيم. با اين روش آب اکسيژنه توليد میشود.
روش پنجم تهیه آب اکسیژنه؛ باریم کربنات
در اين روش 20 میلی لیتر از سولفوریک اسید را در ارلن میريزيم، سپس ارلن را داخل حمام يخ قرار میدهیم سپس 5 گرم سديم هيدروکسيد را به آن اضافه میکنيم. بعد از مدتی 5 گرم از باریم کربنات را به آن اضافه میکنیم و در نهايت آب اکسيژنه تشکيل میشود.
نکات ایمنی در هنگام کار با آب اکسیژنه
آب اکسيژنه از نظر زيستی خطرناک محسوب می شود و همچنين به دليل خواص اکسيد کنندگی سمی است. برای نگهداری آب اکسيژنه بايد حتما آن را در يک مکان خشک و خنک قرار داد. لازم است که پس از تهیه آب اکسیژنه برای نگه داری آن از ظرفهايی استفاده کنيم که خاصيت ضد اکسيدشدگی دارند.
کاربردهای آب اکسیژنه
آب اکسيژنه برای بیرنگ کردن موادی مانند پنبه و ابريشم و همچنين صابون و کاغذ کاربرد دارد. همچنين از آب اکسيژنه در توليد بعضی از مواد شيميايی و صنعتی مانند نرمکنندهها، گليسيرين و خمير دندان استفاده میشود. اين نوع آب کاربردهای درمانی هم دارد و برای بهبود علائم بيماریهايی مانند آسم، دردهای عضلانی و مفصلی و ديابت مورد استفاده قرار میگيرد. همچنين در پانسمان زخم های عفونی کاربرد ضدعفونیکننده دارد.
سخن آخر
اگرچه شواهد حاکی از مزایای آب اکسیژنه محدود است، برخی مطالعات نشان میدهند که این آب به پاکسازی لاکتات در طول ورزش کمک میکند. علاوه بر این، می تواند به شما در رفع نیاز روزانه مایعات کمک کند.
برای تهیه آب اکسیژنه می توان از مواد شيميايی استفاده کرد. اين نوع آب در منزل امکان تهيه دارد. چون آب اکسيژنه خاصيت اکسيدکنندگی دارد لازم است که از ظرف های ضد اکسيد برای نگهداری آن استفاده کرد. آب اکسيژنه کاربردهای مختلفی در صنايع شيميايی و برای توليد بعضی از مواد صنعتی دارد. همچنين کاربردهای درمانی برای آن گزارش شده است.
منابع: wqpmag ، healthline
مهر آسا شیمی
سوالات متداول
- آیا آب اکسیژنه گران قيمت است؟
آب اکسیژنه محصولی گرانقیمت است. مزایای آب آشامیدنی با سطح اکسیژن بالا توسط شواهد علمی تأیید نشده است، ممکن است بخواهید قبل یا در طول یک تمرین ورزشی سنگین یک بطری آب اکسیژنه بنوشید تا فواید عملکردی بالقوه آن را به دست آوريد. اگر فکر میکنید آب اکسيژنه برای کاهش تولید لاکتات در عضلات شما مفيد است، میتوانید به نوشیدن یک بطری آب اکسيژنه در روز ادامه دهید تا تمرینات خود را به شکل بهتری انجام دهيد.
- آیا طعم آب اکسیژنه با آب معمولی متفاوت است؟
برخی از فروشندگان بطریهای آب اکسیژنه ادعا میکنند که آب اکسيژنه به دلیل سطح بالای اکسیژن محلول، طعم مطبوعتری دارد، اما این درست نیست. آب اکسیژنه تصفیه شده ممکن است کمی صافتر از آب معمولی باشد زیرا گازهایی که به طور معمول وجود دارند در آن حذف میشوند.
- آیا واقعا آب اکسیژنه برای سلامت مفيد است؟
در حال حاضر، شواهد کافی در مورد اين که آب اکسيژنه برای سلامت فوایدی دارد، وجود ندارد. دانشمندان هنوز به طور قطعی نگفته اند که آیا آب اکسیژنه مزایای بیشتری نسبت به آب معمولی دارد يا نه و بنابراين تحقیقات بیشتری لازم است.
- تفاوت بین آب قلیایی و اکسیژن دار چیست؟
آب قلیایی آبی است که برای افزایش pH و قلیائیت آن تصفیه شده است، در حالی که آب اکسیژنه، آب تصفیه شدهای است که حاوی سطوح بالایی از اکسیژن محلول است. هر دوی این نوع آب را نمیتوان با هم ترکیب کرد . در نتیجه آب قلیایی اکسیژن دار وجود ندارد.